همه مواد غذایی مورد نیاز برای رشد گیاهان یا در خاک وجود دارند یا توسط فتوسنتز جذب گیاه می شوند و باید بدانید که کودها غذای گیاهان نیستند. حال سوالی که پیش می آید این است که چرا گیاهان به کود نیاز دارند؟

باید گفت که متأسفانه بیشتر خاک های باغ، باغچه یا مزارع تمام مواد مغذی مورد نیاز گیاهان را برای رسیدن به پتانسیل کامل خود فراهم نمی کنند. افزودن کمپوست و سایر مواد آلی برای بهبود درازمدت سلامت و حاصلخیزی خاک مهم است، اما کودها نقش مهمی در تامین مواد مغذی در دسترس دارند که گیاهان را قوی نگه می دارد. مواد اصلی تشکیل دهنده کودها درشت مغذی های نیتروژن، فسفر و پتاسیم هستند؛ اما سایر عناصری که باعث رشد گیاهان می شوند شامل کربن، اکسیژن، هیدروژن، کلسیم، منیزیم، گوگرد و ریزمغذی هایی مانند آهن، مس، بور، منگنز، کل، نیکل، مولیبدن و کبالت هستند.


کود سولفات پتاسیم


انواع روش های کوددهی گیاهان

زمان و میزان استفاده از کودها و روش های کود دهی گیاهان، به ماهیت نیازهای غذایی آنها و خاک بستگی دارد؛ اما به طور کلی در دسته های زیر تقسیم بندی می شوند:

1- کود دهی گیاهان به صورت پخش Broadcasting

این روش کود دهی گیاهان، کود را به طور یکنواخت در کل زمین مصرف می کند و برای باغچه های گل، چمنزارها، درختان و باغات سبزیجات مناسب است. کود ممکن است قبل از کاشت روی زمین پخش شود و سپس در طول کاشت یا آبیاری وارد خاک شود، بسته به نوع محصول: الف) کود دهی قبل از کاشت یا درست قبل از آخرین شخم انجام می شود و به خاک وارد می شود، مانند زمانی که محصول قبلی کامل بوده است مانند نیشکر، ذرت و غیره. ب) پخش کود روی گیاهان در حال رشد عمدتاً برای کودهای نیتروژن دار و بیشتر برای محصولات کاشت فاصله نزدیک مانند شلتوک و گندم انجام می شود. در این روش کود با آبیاری وارد خاک شده به آن تاپ درسینگ topdressing می گویند.

این روش کود دهی تحت شرایط خاصی انجام می شود:

•    خاک از نظر مواد مغذی به ویژه نیتروژن بسیار کمبود داشته باشد.

•    در مواردی که کودهایی مانند خاکستر اساسی، پودر استخوان، سنگ فسفات و غیره باید در خاکهای اسیدی اعمال شود.

•    زمانی که قرار است کودهای حاوی پتاسیم مانند کود سولفات پتاسیم در خاکهای دارای کمبود پتاس استفاده شود.


2- کود دهی مایع Liquid Fertilization

کود محلول در آب را می توان با قوطی اسپری یا با آبپاش یا آبیاری مستقیم استفاده کرد. برخی از گیاهان به ریزمغذی هایی مانند روی و آهن نیاز دارند که نمی توانند از طریق خاک عبور کنند، اما برگ های آنها می توانند آنها را جذب کنند. کودهای محلول در آب معمولاً زمانی که برگها برای اولین بار علائم کمبود عناصر غذایی را نشان می دهند و در دوره های خشکسالی که خاک خشک می شود تا مواد غذایی را جذب کند، روی آنها اسپری می شود که به آن کوددهی از طریق برگ ها یا محلول پاشی گفته می شود.


انواع روش های کود دهی گیاهان


استفاده از کودهای مایع در کود دهی گیاهان به چند شکل انجام می شود که عبارتند از:

(الف) کود دهی آغازین Starter Solutions

مقدار کمی از کود مایع که در زمان کاشت به گیاهان جوان داده می شود، محلول شروع کننده نامیده می شود، این محلول ها به طور کلی در غلظت کم تهیه می شود.

•   متشکل از N2، P2 O5 و K2O به نسبت 1:2:1 و 1:1:2 برای خیساندن بذر، غوطه ور کردن ریشه ها یا سمپاشی روی نهال ها برای استقرار و رشد اولیه استفاده می شود.

•   مواد مغذی بلافاصله به ریشه گیاه می رسد.

•   محلول به اندازه کافی رقیق شده تا مانع رشد نشود.

•   این روش به طور خاص در پرورش حبوبات و کود دهی سبزیجات استفاده می شود.


ب) روش محلول پاشی Foliar Method

در این روش کود دهی برای بهبود سریع کمبود، مواد مغذی بر روی شاخ و برگ گیاهان در حال رشد اعمال می شود، به طور معمول این محلول ها در غلظت کم (2-3٪) یا برای تامین مواد مغذی گیاهی یا ترکیبی از مواد مغذی تهیه می شوند. محلول پاشی از تثبیت مواد مغذی در خاک جلوگیری می کند و ممکن است در شرایط زیر ترجیح داده شود:

•  هنگامی که علائم بصری کمبود مواد مغذی در مراحل اولیه رشد گیاه مشاهده شد.

•  هنگامی که شرایط فیزیکی و شیمیایی خاک نامطلوب است، که باعث کاهش راندمان مصرف کود می شود.

•  در دوره خشکسالی که به دلیل کمبود رطوبت خاک نمی توان روش های کوددهی دیگری را انجام داد.


ج) کود آبیاری Fertigation

تشدید کشاورزی با آبیاری و افزایش استفاده از کودها ممکن است با افزایش سطوح مواد مغذی در آب های زیرزمینی و سطحی آلودگی ایجاد کند. راندمان بالاتر با کمک سیستم آبیاری تحت فشار به طور یکنواخت در اطراف ریشه گیاه قرار می گیرد و امکان جذب سریع عناصر غذایی توسط گیاهان را فراهم می کند. کود آبیاری روشی است که در آن کودهای محلول از طریق سیستم آبیاری برای محصولات تامین می شود. مزایای استفاده از کودهای مایع شامل صرفه جویی در نیروی کار، کاهش تراکم در مزرعه و در نتیجه افزایش بهره وری می شود.

•     نیتروژن اصلی ترین ماده مغذی مورد استفاده در Fertigation می باشد.

•     این روش باعث صرفه جویی در هزینه مصرف می شود و امکان استفاده از کودهای نسبتاً گران قیمت محلول در آب را فراهم می کند.


روش های کوددهی گیاهان


3- کود دهی به روش جاگذاری Placement

در این روش برای کود دهی یک ردیف گل یا سبزیجات یا شروع به کار گیاهان، کود را 5 سانتی متر در کنار و 5 سانت عمیق تر از شیار بذر قرار دهید، به این کار باندینگ Banding نیز می گویند. نوارهای کود را در هر طرف شیار قرار دهید، همچنین می توانید کود را در یک طرف نهال یا یک طرف گیاه در اواسط دوره رشد آن قرار دهید. قرار دادن کود در زیر سطح خاک به وسیله هر ابزار در عمق مورد نظر برای تامین مواد مغذی گیاه برای محصول چه قبل از کاشت و چه در محصول ایستاده را جاگذاری می گویند. با روش های کاشت، کودها بدون توجه به موقعیت بذر، نهال یا گیاهان در حال رشد قبل از کاشت یا بعد از کاشت محصولات در خاک قرار می گیرند. جاگذاری کود، سطح تماس کود با ذرات خاک را محدود می کند و در نتیجه تثبیت فسفر و پتاسیم را کاهش می دهد.

این روش کود دهی برای تمرکز مناطق خشک مفید است، در مناطق خشک، رطوبت در لایه های عمیق تری از خاک است؛ بنابراین جاگذاری عمیق را می توان هم برای کاشت بذر و هم برای کاربرد کود اتخاذ کرد. جاگذاری کود به طور کلی برای استفاده از کودهای کامل یا NPK (نیتروژن دار، فسفاته و پتاسیم) در کشاورزی و در باغات استفاده می شود.

•     جاگذاری تک نوار: کود در یک نوار پیوسته در انتهای شیار باز شده در هنگام شخم قرار می گیرد، هر نوار پس از استفاده با خاک پوشانده می شود.

•     جاگذاری دو باند: در روش دو باندی کود و در دو طرف ردیف گیاهان قرار می گیرد.

•     جاگذاری حلقه ای: روش حلقه گذاری بیشتر برای درختان میوه در باغ و یا درختان تک رشدی و در عمق بیشتری (حدود 10 تا 15 سانتی متر) انجام می شود.

کودیاب

دانستنی ها و مقالات